Ομιλία του κου Κ. Καρκανιά με θέμα: "Ι.Ι. Μάγερ και οι Ελβετοί Φιλέλληνες" στις Εορτές Εξόδου 2016

Ο Κ.Καρκανιάς, Διευθυντής  του Ελληνοβρετανικού και του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού «Μέγας Αλέξανδρος», μίλησε την 22/4/2016 με το ανωτέρω θέμα κατά την εκδήλωση που οργάνωσε ο Δήμος της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου σε συνεργασία με την Ελβετική Πρεσβεία, για να τιμηθεί η Ελβετία για την συνεισφορά της στην επανάσταση του 1821 γενικά και στο Μεσολόγγι ειδικά.

Κατά την εκδήλωση μίλησε ο Πρέσβυς της Ελβετίας και στην συνέχεια ο Κ. Καρκανιάς.

Η ομιλία του Προέδρου μας έγινε τμηματικά και στις διακοπές της, γαλλόφωνοι μαθητές απήγγειλαν αποσπάσματα από την μετάφραση του ποιήματος του Ελβετού ποιητή από την Γενεύη Ch. Didier με τίτλο «La ruine de Missolonghi – Η καταστροφή του Μεσολογγίου», το οποίο γράφηκε την 20/5/1826.

Όλες οι απαγγελίες ακολουθούνταν από την εξαιρετική μουσική του Ελβετού πιανίστα Jean Duchoud.

Η ομιλία του Κ.Καρκανιά ακολουθεί.

Μπορείτε εξ άλλου να διαβάσατε ολόκληρο το ποίημα στα ελληνικά και γαλλικά.

Ο Ι.Ι. Μάγερ και οι Ελβετοί Φιλέλληνες

Ο Μάγερ ένας ανήσυχος και ατίθασος νέος Ελβετός ανδρούται μέσα στην φιλελληνική ατμόσφαιρα της πατρίδας του, έρχεται στην Ελλάδα και γίνεται ήρωας και άγιος της Ελληνικής Επανάστασης και άξιο μέλος των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Κ.Καρκανιάς

Μεσολόγγι 22/4/2016

Κε Πρέσβη της Ελβετικής Δημοκρατίας στην Αθήνα.

 Σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνατε προτείνοντάς μου να μιλήσω σήμερα με το ανωτέρω θέμα.

Πριν προχωρήσω όμως θα ήθελα να εξηγήσω πως μετέχω σε αυτή την εκδήλωση, ποια είναι η σχέση μου με την Ελβετία.

Στο Σχολείο μας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ έχουμε ζωηρό ενδιαφέρον για τους φιλέλληνες, γιατί αυτό είναι ένα θέμα το οποίο γνωρίζουν πολλοί μαθητές μας αλλά και επειδή πολλοί τους είναι σύγχρονοι φιλέλληνες. Σε έναν από αυτούς τον Ιβάν Σικιαρίδη από την Γενεύη αναθέσαμε να μεταφράσει το ποίημα του Ελβετού Σαρλ Ντιντιέ, το οποίο πέρυσι βρήκαμε ψηφιοποιημένο από την Google. Από αυτή την αρχική μετάφραση και μετά από την απαραίτητη επεξεργασία δημιουργήσαμε το δίγλωσσο βιβλίο:

«LaruinedeMissolonghi– Η καταστροφή του Μεσολογγίου»

μερικοί στίχοι του οποίου θα απαγγελθούν αργότερα.

Αύριο είναι το μνημόσυνο των περίπου 5000 νεκρών της τελευταίας Πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου.

Σήμερα συγκεντρωθήκαμε για το μνημόσυνο ειδικά του Ι.Ι. Μάγερ στο πλαίσιο της Τιμής, που η Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου αποτίει προς την πατρίδα του,  την Ελβετία.

Ο Ι. Ι. Μάγερ που γεννήθηκε κοντά στην Ζυρίχη το 1798 και σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι το 1826 κατά την Έξοδο (μαζί με την οικογένειά του) σύμφωνα με τους βιογράφους του υπήρξε άτομο ανήσυχο, ασταθές, αντισυμβατικό.

Παντρεύτηκε σε μικρή ηλικία και γρήγορα εγκατάλειψε την σύζυγό του.

Ταξίδευε και εργαζόταν και έλαβε άδεια φαρμακοποιού Β’ τάξεως

Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο  του Freiburg για να σπουδάσει ιατρική και έμεινε ένα εξάμηνο.

Ταξίδευε στην Γερμανία με πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα και πλαστό πτυχίο ιατρικής και εκεί συνελήφθηκε από την αστυνομία του Xanten και απελευθερώθηκε  με υποχρεωτική διαδρομή προς Ζυρίχη μέσω Βασιλείας.

Στην Βασιλεία παρουσιάσθηκε στην Ελβετική Ιεραποστολική Επιτροπή από την οποία ζήτησε και του έδωσαν συστατική επιστολή.

Πήγε στην Βέρνη στο τέλος του 1821 και παρουσιάστηκε στο Φιλελληνικό Κομιτάτο και αυτοί τον διευκόλυναν να έρθει στην Ελλάδα μέσω Λιβόρνου.

Ο Μάγερ λοιπόν λόγω δικών του προβλημάτων, εμένα μου αρέσει να λέω, λόγω του ότι δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής και της πατρίδας του, για την οικογένεια, για το Πανεπιστήμιο κλπ., πήδηξε  έξω από όλα αυτά και απλά έφυγε.

Και ήλθε στην Ελλάδα και μάλιστα στο Μεσολόγγι.

Τον Ιανουάριο του 1822 ήταν γιατρός στο πλοίο Άρης, που ήταν στο Βασιλάδι.

Μεταξύ Φεβρουαρίου και  Μαΐου νυμφεύθηκε  με κόρη οικογενείας  Ιγγλέζου, την Αλτάνη, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά.

Και έτσι έγινε συνειδητά Έλληνας, ορθόδοξος, δημότης Μεσολογγίου.

Στην αρχή άσκησε το επάγγελμα του φαρμακοποιού με φάρμακα που αγόρασε η οικογένεια του.

Παραλλήλως ήταν  στρατιώτης και δραστήριος πολίτης και τέλος αξιωματικός.

Από την 1-1-1824 έως  την 20-2-1826 ήταν ο εκδότης της περίφημης εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά» η οποία αναδείχθηκε ως η σημαντικότερη εφημερίδα των επαναστατικών χρόνων.

Αναφέρω ιδιαιτέρως  την ιδρυτική του συμμετοχή στην «Αδελφότητα των Φιλοδικαίων».

Για τον θάνατό του έχω εκδώσει πριν από μερικά χρόνια το βιβλίο με τίτλο «Μεσολόγγι 1826- Τύχη οικογενείας I.Ι. Μάγερ και κατάλογος των αιχμαλώτων της Εξόδου».

Αυτό όμως που θέλω σήμερα στο  μνημόσυνό του να πω ως τελευταίο έπαινο, είναι ότι είχε πλήρη γνώση του ότι θα πέθαινε στο Μεσολόγγι. Και θα διαβάσω τμήμα της προφητικής του επιστολής μάλλον προς τον συνταγματάρχη  Στάνχοπ, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Gallignanis Messanger” αριθμός 8496, η οποία εκδιδόταν στο Παρίσι, ενώ μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Νόμος της Ύδρας» της 9 Ιουλίου του 1826. Αντιγράφουμε μερικές γραμμές:

«… Με όλας τας στερήσεις ταύτας, είναι αξιοθαύμαστον θέαμα ο ένθερμος ζήλος και η αφοσίωσις της Φρουράς μας. Πόσοι γενναίοι άνδρες μετ’ ολίγας ημέρας δεν θέλει είσθαι πλέον ει μη σκιαί, κατηγορούσαι ενώπιον του Θεού την αδιαφορίαν του Χριστιανικού κόσμου εις τον αγώνα, όστις είναι ο αγών της θρησκείας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Εν ονόματι όλων των ενταύθα ηρώων, μεταξύ των οποίων είναι και ο Νότης Μπότσαρης, ο Παπαδιαμαντόπουλος και εγώ, όστις παρά της Εκτελεστικής Διοικήσεως εδιωρίσθην αρχηγός ενός στρατιωτικού σώματος, σας αναγγέλλω την ενώπιον του Θεού ωρισμένην απόφασίν μας δια να υπερασποσθώμεν και την υστέραν σπιθαμήν της γης του Μεσολογγίου και συνενταφιασθώμεν υπό τα ερείπια χωρίς να ακούσωμεν πρότασιν τινά συνθήκης…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Εγώ δε καυχώμαι διότι εντός ολίγου το αίμα ενός Ελβετού, ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλει να συμμιχθή με τα αίματα των Ηρώων της Ελλάδος……………………………………………………………………………………»

Ο Μάγερ ήταν γνωστός στην Ευρώπη και για αυτό ο Βίκτωρ Ουγκό στο περίφημο ποίημά του «Τα κεφάλια του Σαραγιού» (LestetesduSarail) που δημοσιεύτηκε την 1/6/1826 σε Παρισινή εφημερίδα, κάνει ξεχωριστή μνεία στο όνομά του:

Να όλοι οι ήρωές μας!

………………………………………………………………………………….

Και αυτός ο βουνίσιος, ο φίλος μας, ο αδελφοποιτός  μας

Ο Μάγερ, που έφερε στους γιούς του Θρασυβούλου

Το βέλος του Γουλιέλμου Τέλλου

Άλλωστε και ο εθνικός μας ποιητής και συμπατριώτης μας  Κ.Παλαμάς για τον Μάγερ έγραψε τους στίχους:

Και με τον Μάγερ έστειλε

Κοντύλη και μαχαίρι

του Τέλλου η πατρίδα

Από πού όμως ξεκίνησε ο Μάγερ και γιατί ήλθε στην Ελλάδα για να πεθάνει και δεν πήγε φεύγοντας σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα ή σε μια άλλη ήπειρο;

Η Ελβετία για εμάς είναι σήμερα μια ευτυχισμένη χώρα με υψηλό οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, με πλούσιες Τράπεζες, ουδέτερη με μια ευτυχισμένη και σταθερή ομοσπονδιακή δομή.

Κάτω από την εικόνα αυτής της χιονισμένης ηρεμίας, της καλοκουρδισμένης τάξης, της συνείδησης ουδετερότητας, τότε κρυβόταν μια καρδιά κοχλάζουσα για την ελευθερία, την δικαιοσύνη, την αγάπη του Χριστού.

Πράγματι αν κανείς ενδιαφερθεί και αναζητήσει πληροφορίες θα καταλάβει ότι στην Ελβετία  της εποχής του επικρατούσε ένα φιλελεύθερο, φιλοευρωπαϊκό, φιλελληνικό πνεύμα, το οποίο επηρέαζε τους νέους ανθρώπους, τους μορφωμένους πολίτες, τους ιερείς.

Από αυτή την κοινωνία ξεπήδησε ο Μάγερ και για αυτό ήλθε στο Μεσολόγγι και για αυτό έγινε συμπολίτης μας.

Γι’ αυτό με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης δημιουργούνται στην Ελβετία φιλελληνικές Επιτροπές, τα Φιλελληνικά Κομιτάτα, που έχουν σκοπό να υποστηρίζουν την επανάσταση με διάφορους τρόπους, όπως συλλογή χρημάτων, ομιλίες, αρθρογραφία σε εφημερίδες κλπ.

Το πρώτο Φιλελληνικό Κομιτάτο στην Ευρώπη δημιουργήθηκε στην Βέρνη πριν από τον Αύγουστο του 1821 και ακολούθησαν και άλλα ελβετικά στην Ζυρίχη(Νοέμβριο 182, την Γενεύη(Φεβρουάριο 1822)  , το Βίντερτουρ, την Λωζάννη, το Aurau, το Schafhausenκ.ά. Τον Δεκέμβριο 1822 η Ζυρίχη ορίστηκε ως κέντρο του Ελβετικού Φιλελληνισμού.

Σπουδαίοι άνθρωποι εντάχθηκαν σε αυτές τις επιτροπές.

Εκτός, όμως από αυτούς τους επιφανείς ανθρώπους σε αυτά τα Κομιτάτα συμμετείχαν εκατοντάδες ή χιλιάδες Ελβετοί, οι οποίοι προσέφεραν  ανεκτίμητες υπηρεσίες στην Επανάσταση καθ’ όλη την διάρκειά  της και ιδιαιτέρως μετά από την Έξοδο και την τρομερή Καταστροφή του Μεσολογγίου.

Θα πρέπει να αναφερθούμε ιδιαιτέρως στην δράση αυτών των Φιλελλήνων στην Γενεύη και στον Εϋνάρδο , ο οποίος τελικά ανέλαβε τη συγκέντρωση των χρημάτων από όλα σχεδόν τα Φιλελληνικά Κομιτάτα στην Ευρώπη και την διοχέτευση τους για ανάγκες του  αγώνα, μεταξύ των οποίων και για την εξαγορά σκλάβων και μεταξύ αυτών και Μεσολογγιτών, γυναικών και παιδιών. Σημειώνω ότι κακώς ονομάζουμε φιλέλληνες μόνο όσους ήρθαν να πολεμήσουν εδώ.

Τα Φιλελληνικά Κομιτάτα κράτησαν ζωντανό τον ενδιέφεραν των Ελβετών και μέσω αυτών έρχονταν στην Ελλάδα όσοι ήθελαν να πολεμήσουν μαζί με τους Έλληνες. Από την Ελβετία ήλθαν με αυτό τον σκοπό 47 άτομα.

Υπάρχουν πολλά βιβλία για το θέμα αυτό, σήμερα όμως ημέρα μνημόσυνου δεν θα ασχοληθώ με την αναφορά τους.

Μεταξύ των Φιλελλήνων πρέπει να κατατάξουμε σε υψηλή θέση τον CharlesDidierγνωστό Ελβετό συγγραφέα, ο οποίος την 20/5/1826 έγραψε το πολυσέλιδο ποίημα « Η καταστροφή του Μεσολογγίου» από την ανάγνωση του οποίου παρακινήθηκα να ασχοληθώ με τους Ελβετούς Φιλέλληνες.

Αυτό που με ενδιαφέρει είναι πως αντιλαμβάνεται ο ποιητής τον αγώνα των ελλήνων, την Έξοδο και την Καταστροφή του Μεσολογγίου και πως προσπαθεί να βοηθήσει τους Έλληνες.

Είναι σαφές ότι ο Σαρλ Ντιντιέ αγαπά την Ελλάδα και τους Έλληνες λόγω του αρχαίου ένδοξου παρελθόντος τους, λόγω της θρησκείας τους, λόγω της προσπάθειάς τους να αποκτήσουν την ελευθερία τους από ένα βάρβαρο και αλλόδοξο κατακτητή.

Θεωρεί ότι η Ελλάδα όπως και η Ελβετία ανήκουν στην Ευρώπη και καλεί τους Ευρωπαίους Βασιλείς και τους πολίτες να αναλάβουν μια σταυροφορία για να απελευθερώσουν την Ελλάδα.

Και στηλιτεύει εκείνους τους Ευρωπαίους, οι οποίοι βοηθούν τους Αφρικανούς εναντίον των Ελλήνων.

Πρέπει να προσεχθούν οι στίχοι του που περιγράφουν την υποχρέωση των Ευρωπαίων προς τους Έλληνες επειδή τους έδωσαν τα φώτα του πολιτισμού. Για αυτό ζητά από όλους να ανταποδώσουν αυτή την ευεργεσία  πολεμώντας υπέρ των Ελλήνων.

Ιδιαίτερα μιλά στους συμπατριώτες του τους Ελβετούς, παιδιά της Ελβετικής Δημοκρατίας και τους προτρέπει να βοηθήσουν τους Έλληνες, οι οποίοι προσπαθούν να ζήσουν ελεύθεροι όπως και οι Ελβετοί.

Ο Σαρλ Ντιντιέ είναι λοιπόν ένας μεγάλος φιλέλληνας από αυτούς στους οποίους οφείλουμε ευγνωμοσύνη και πρέπει να μνημονεύουμε μαζί φυσικά με αυτούς που έκαναν το βήμα να έλθουν και να πολεμήσουν μαζί μας στην Ελλάδα και στο Μεσολόγγι. Και δεν ήταν μόνο αυτός. Θέλω να αναφέρω ότι στο βιβλίο του Εισαγγελέα και συμπατριώτη μας Σπύρου Κανίνια με τίτλο «Ελευθερία –Οι πολιορκίες και η Έξοδος του Μεσολογγίου σε Ευρωπαϊκά ποιητικά, pεζά και μουσικά έργα» αναφέρονται τρεις ακόμη τέτοιοι Ελβετοί, συγκεκριμένα οι CharlyStapfer, JohenJacobHegnen, ConradvonDrele.

Ας θυμόμαστε λοιπόν τον Ι.Ι. Μάγιερ, τον μεγάλο Ελβετό συμπολίτη μας αλλά μαζί με αυτόν ας θυμόμαστε και τους άλλους Ελβετούς φιλέλληνες και φυσικά τον ποιητή μας Σαρλ Ντιντιέ

Ας θυμόμαστε πάλι ότι οι συνδετικοί ήλοι του πολυεθνικού Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, όχι μόνο της Ε.Ε., είναι η Ελλάδα, η Χριστιανική Θρησκεία  και η Ρώμη.

Χωρίς αυτούς το οικοδόμημα κινδυνεύει να καταρρεύσει υπό το βάρος των οικονομικών και άλλων προβλημάτων και ανταγωνισμών.