Τευχος 44

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
Σεξουαλικότητα και Πρώτες Σχέσεις στην Εφηβεία
Εισηγήτρια : Dearing Αικατερίνη-Τζόαν

Οικογενειακή Θεραπεύτρια; Υποψήφια Διδάκτωρ Counseling and Psychotherapy; MA Psychology of Education; Καθηγήτρια του Τμήματος Ψυχολογίας Ελληνοβρετανικού Κολλεγίου.

Εφηβεία

Σε κάθε μελέτη που αφορά την εφηβεία αναγνωρίζεται ο βασικός ρόλος των σωματικών αλλαγών συσχετίζονται
- ήβη
- η αυξημένη σημασία που αποκτά η σεξουαλικότητα
Εφηβεία ονομάζουμε τις σημαντικές σωματικές αλλαγές αρχικά που συμβαίνουν στα δυο φύλα από τα 8 μέχρι τα 18. Οι αλλαγές αυτές είναι συνταρακτικές και σηματοδοτούν τη μετάβαση από τη παιδική στην ενήλικη ζωή. Αυτές οι σωματικές αλλαγές ενδέχεται να επηρεάσουν τις σχέσεις του εφήβου με το άλλο φύλο.
Μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές είναι ότι ο έφηβος αποκτά την ικανότητα αναπαραγωγής
Χωρίζεται αναπτυξιακά σε 3 περιόδους:
1. Στην πρώιμη εφηβεία (10-14)
2. Στη μέση εφηβεία (14-17)
3. Στην όψιμη εφηβεία (πάνω από 17).

Πώς αρχίζει η εφηβεία
Μια περιοχή του εγκεφάλου, ο υποθάλαμος παράγει την εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροφινων (GnRH) . Αυτή ενεργοποιεί την υπόφυση να απελευθερώσει τη θυλακοποιητικη ορμόνη (FSH) και τη προλακτινη (LH).
Στα αγόρια -> τεστοστερόνη.
Στα κορίτσια, οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν οιστρογόνα +προγεστερόνη σε υψηλά επίπεδα. (σεξουαλικότητα
Η σεξουαλικότητα είναι μέρος της ταυτότητας. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν μια στενή σχέση όχι μόνο για σωματική ικανοποίηση αλλά και για συναισθηματική στήριξη η οποία έρχεται ύστερα από την οικειότητα που αναπτύσσεται
Ο Storr (1988) υποστηρίζει πως στα πλαίσια της κουλτούρας μας τείνουμε να δίνουμε έμφαση στις αρετές της συντροφικότητας, καταστρέφοντας την αυτονομία μας, που μπορεί να μας έκανε δημιουργικούς. Η επίτευξη της ταυτότητας ενσωματώνει τις διαφορετικές απαιτήσεις του εαυτού. Ο έφηβος θα πρέπει να νιώθει ότι δημιουργεί ένα αξιόλογο πρόγραμμα στο οποίο εμπεριέχεται και η σεξουαλικότητα

Ο Schofield(1965) σε μελέτη για τη σεξουαλική συμπεριφορά στη Μ. Βρετανία, το 11% των αγοριών , ηλικίας 15-17 χρονών είχαν σεξουαλική εμπειρία σε σχέση με το ποσοστό 6% των κοριτσιών της ίδιας ηλικιακής ομάδας.
Στις ηλικίες 17-19, η συχνότητα ήταν 30% για τα αγόρια και 16% για τα κορίτσια
Σε άλλη μελέτη σεξουαλική συμπεριφοράς στη Βρετανία , η μέση ηλικία που τα νεαρά αγόρια και κορίτσια έχουν την πρώτη σεξουαλική εμπειρία είναι 17, δηλαδή 3-4 χρόνια νωρίτερα από ότι ίσχυε πριν 30 χρόνια (Wellings et al, 1994)
529 εφήβους (15-16 ετών), στην περιοχή της Αττικής, αποκάλυψε ότι μέχρι τα 16 χρόνια το 20% των εφήβων (το νούμερο είναι 1 προς 3 όσον αφορά την αναλογία κοριτσιών - αγοριών) έχουν ξεκινήσει τη σεξουαλική ζωή τους.
40% μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
Από τους σεξουαλικά δραστήριους εφήβους,
  • 10% δεν χρησιμοποιούν καμία αντισυλληπτική μέθοδο
  • 39% χρησιμοποιούν αναξιόπιστες μεθόδους, όπως οι μέθοδοι ρυθμού ή απόσυρσης
  • 51% χρησιμοποιούν το προφυλακτικό
  • 5% χρησιμοποιούν το «χάπι».

    Ομοφυλοφιλία
    Εκτός από την ετεροσεξουαλική σχέση, τη φυσιολογική έκφραση της σεξουαλικότητας στην εφηβεία, συχνά παρατηρούνται και ομοφυλοφιλικές συμπεριφορές. Δεν υπάρχει πάντα αντιστοιχία ανάμεσα στη σεξουαλική ταυτότητα και συμπεριφορά. Η σχέση μεταξύ της αίσθησης ομοφυλοφιλικής ταυτότητας και σωματικής εμπειρίας είναι πολύπλοκη (Coyle, 1988).
    Κάποιοι άντρες και κάποιες γυναίκες αναφέρουν πως γνώριζαν τη «διαφορετικότητα» τους πριν από τη περίοδο της ήβης ενώ κάποιοι άλλοι τη συνειδητοποίησαν στην ενήλικη ζωή. Αν η αίσθηση του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν ταιριάζουν τότε ο νέος μπορεί να καταλάβει τη κατάσταση. Όταν όμως νιώθει άνετα με το ρόλο του φύλου του και η σεξουαλική προτίμηση δεν ταυτίζονται τότε είναι δύσκολο για το ίδιο το άτομο

    Σεξουαλική κακοποίηση
  • Συνήθως όταν κάποιος έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά σε παιδική ηλικία, καταλαβαίνει τη σημασία του όταν φτάσει την εφηβεία που αντιλαμβάνεται περισσότερα για την σεξουαλικότητα. Μέχρι τότε μπορεί να μην έχει καταλάβει πως η επαφή με τον «διαφθορέα» ήταν απρεπής ακόμα και όταν δεν συμβαίνει με συχνότητα.
  • Οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα δείχνουν ότι ο «διαφθορέας» συχνά είναι ένα μέλος της οικογένειας ή κάποιος φίλος. Μέσα από το παιχνίδι πείθει το παιδί ότι αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει θα είναι ένα μυστικό παιχνίδι. Απειλές και εκβιασμοί είναι συνήθεις (ότι θα κάνει κακό σε εκείνο ή την οικογένεια του) με αποτέλεσμα το παιδί να ζει σε ένα καθεστώς τρόμου.
  • Για αυτό το λόγο μόνο όταν μεγαλώσει το παιδί καταλαβαίνει πως η απειλή σκοπό είχε να κρατήσει αυτή τη πράξη μακριά από την αποκάλυψη.

    Μιλώντας στα παιδιά για το σεξ
  • Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ξεκινά από την πρώιμη παιδική ηλικία και διαρκεί όλη τη ζωή. Μπορεί να γίνει με ή χωρίς την καθοδήγηση των γονέων.
  • Αν το παιδί αφεθεί μόνο του, θα διαμορφώσει τις δικές του απόψεις με βάση πληροφορίες που θα πάρει από την αυλή του σχολείου ή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κινδυνεύει να κατασκευάσει θεωρίες λανθασμένες, γελοίες ή τρομακτικές, οι οποίες κατ' ανάγκην θα επηρεάσουν τη μετέπειτα σεξουαλική συμπεριφορά του.
  • Η συνεπής και απαλλαγμένη από προκαταλήψεις συμμετοχή των γονέων θα επιτρέψει τόσο την υγιή αντιμετώπιση των ζητημάτων της σεξουαλικότητας όσο και τη μετάδοση των οικογενειακών ηθικών αξιών


    Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, Β. (1994β). Θεωρίες για τις διαφορές των φύλων στο Δεληγιάννη, Β. και Ζιώγου, Σ. (εκδ.) Εκπαίδευση και Φύλο: Ιστορική Διάσταση και Σύγχρονος Προβληματισμός. , Εκδ Βάνιας, Θεσσαλονίκη:
    Καλαντζή - Αζίζι, Αναστασία(2000) Θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων Εκδ Ελληνικα Γραμματα, Αθήνα
    Κλάϊν.Μ.,(1991) Ψυχανάλυση και σε¬ξουαλική αγωγή Εκδ. Πυλη, Αθήνα
    Κουμή, Γιάννα(2005) Μια τάξη εφήβων : Συζητήσεις εκπαιδευτικών για ζητήματα ψυχικής υγείας στο σχολείο Εκδ. Αλφα Πι, Αθήνα
    Κουρκούτας, Ηλίας Ε.(2001) Η ψυχολογία του εφήβου Θεωρητικά ζητήματα και κλινικές περιπτώσεις Εκδ Ελληνικα Γραμματα, Αθήνα
    Morris, June (2003) Κουβεντιάζοντας για το σεξ με τα παιδιά μας της εφηβείας:
    Η σεξουαλικότητα στη σύγχρονη κοινωνία, η εφηβεία και ο ρόλος της οικογένειας. Εκδ.Θυμαρι, Αθήνα
    Νασιάκου, M. (1979).Διαφορές των φύλων και ψυχολογική ταυτότητα, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 36-37: 357-364.
    Schneider, Sylvia (1999) Το κορίτσι στην εφηβεία Όλα όσα θέλουν να ξέρουν τα κορίτσια για το σώμα, την ψυχή, τη σεξουαλικότητα, τις σχέσεις Εκδ.Πατακη, Αθήνα


    επιστροφή