Ο επιστήμονας που απέδειξε με τις έρευνές του ότι «η ευτυχία, σαν τη γρίπη, μπορεί να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο», όπως έγραψε το «Τime», λέγεται Νικόλας Χρηστάκης. Γι΄ αυτές τις διαπιστώσεις του ο Έλληνας καθηγητής του Χάρβαρντ κέρδισε μια θέση στη λίστα του αμερικανικού περιοδικού με τους 100 ανθρώπους που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο.

O Νικόλας Χρηστάκης έχει αποδείξει επίσης ότι μεταδοτική δύναμη έχουν η παχυσαρκία και το κάπνισμα. Κι όπως δηλώνει στα «ΝΕΑ», στην ίδια ομάδα είναι πιθανό να ανήκουν ο αλτρουισμός και η πολιτική ιδεολογία.

Πώς είναι να βρίσκεται κανείς ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο;

Εγώ θα ήμουν πολύ ευτυχισμένος, εάν είχα επιρροή πάνω στα παιδιά μου. Είναι μεταξύ 11 και 16 ετών και δύσκολα με ακούνε. Αυτό θα ήταν η πραγματική επιτυχία για μένα.

Σαν να μου λέτε ότι δεν σας έκανε καμία αίσθηση...

Κοιτάξτε, ήταν πολύ μεγάλη έκπληξη για μένα. Για να σας πω την αλήθεια, όταν μου έστειλαν ένα μήνυμα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο πριν από περίπου έναν μήνα, δεν το πίστευα, νόμιζα ότι μου έκαναν πλάκα.


Στη δική σας λίστα ποιοι είναι οι τρεις άνθρωποι που σας επηρέασαν περισσότερο;

Δεν θα σας πω κάτι πρωτότυπο. Οι γονείς μου και η γυναίκα μου ασκούν πάρα πολύ μεγάλη επιρροή επάνω μου. Επιστημονικά θα μπορούσα να σκεφτώ αρκετούς, αλλά δύσκολα θα μπορούσα να επιλέξω κάποιους. Μια από τις αρχές μου είναι ότι η γνώση έρχεται από παντού, ακόμη και από εκεί που δεν το περιμένεις. Οπότε είναι δύσκολο να επιλέξω, γιατί είναι πολλά τα πρόσωπα που μου έχουν κάνει μεγάλη εντύπωση.

Πώς μεταδίδεται η ευτυχία;

Τα μέσα ενημέρωσης, όπως και το «Τime», προβάλλουν το γεγονός ότι η ευτυχία είναι μεταδοτική. Το σημαντικό στη δική μας έρευνα δεν είναι αυτό. Εμείς ερευνούμε τα κοινωνικά δίκτυα.

Και η πιο σημαντική διαπίστωση δεν είναι ότι η ευτυχία μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά από άνθρωπο σε άνθρωπο σε άνθρωπο. Να το πω με πιο απλά λόγια: αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι τα πράγματα που κάνεις εσύ δεν ασκούν επιρροή μόνο στους φίλους σου, αλλά και στους φίλους των φίλων των φίλων σου.

Εκτός από την ευτυχία, την παχυσαρκία και το κάπνισμα που μεταδίδονται με αυτόν τον τρόπο, ποια άλλα πεδία πιστεύετε ότι έχουν τέτοιες ιδιότητες;

Μεταδοτική δύναμη έχει και η κατανάλωση αλκοόλ. Αρχίσαμε με θέματα που έχουν σχέση με την υγεία και τώρα προχωρούμε πιο πέρα. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι ανάλογη συμπεριφορά έχουν και άλλα πράγματα, όπως είναι ο αλτρουισμός και η πολιτική ιδεολογία.

Στις μελέτες σας ποιο ήταν το εύρημα που σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση;

Ότι στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχει μια γενετική βάση. Ας υποθέσουμε ότι βρίσκεται κάποιος σε μια αίθουσα με οκτώ άτομα. Το αν θα καθίσει στη μέση ή στην άκρη της αίθουσας εξαρτάται και από τα γονίδιά του.

Αυτό σημαίνει ότι η κοινωνικότητά μας είναι προκαθορισμένη;

Όχι, δεν πρέπει να γινόμαστε ντετερμινιστές. Ασφαλώς και ό,τι μας συμβαίνει δεν οφείλεται στα γονίδια. Αυτό που κάνουμε είναι να εξετάσουμε τον ρόλο τους.

Τι σας έκανε να συνδυάσετε την Ιατρική και την Κοινωνιολογία στις σπουδές σας;

Όταν ξεκίνησα την Ιατρική, λογικό ήταν να με ενδιαφέρουν οι μεμονωμένες περιπτώσεις ασθενών. Καθώς όμως προχωρούσε η εκπαίδευση, άρχισα να ενδιαφέρομαι περισσότερο για τη δημόσια υγεία. Ήθελα να ερευνήσω τις αιτίες των διαφόρων ασθενειών. Πήγα από το ειδικό στο γενικό κι έτσι έφτασα στην Κοινωνιολογία.

Αρχίσατε τις σπουδές σας από τη Βιολογία...

Ναι, και μετά πήγα στο Χάρβαρντ για να σπουδάσω Ιατρική.

Θα ήθελα να σας ρωτήσω ως βιολόγο: ποια είναι η θέση σας για τη διαμάχη στις ΗΠΑ ανάμεσα στους υποστηρικτές της Θεωρίας της Εξέλιξης και εκείνους που πιστεύουν στον Ευφυή Σχεδιασμό;

Ελάτε τώρα, είναι γελοίο ακόμη και να το συζητάμε. Ποιος ευφυής σχεδιασμός;

Επισκέπτεστε συχνά την Ελλάδα. Τι παρατηρήσεις έχετε για την ελληνική κοινωνία;

Κατ΄ αρχάς είναι δεδομένο ότι υπάρχουν πολλά πράγματα για να θαυμάσεις στον ελληνικό πολιτισμό. Η Ελλάδα έχει υπέροχο κλίμα. Νομίζω ότι αυτό δικαιολογεί τη μακροζωία των κατοίκων της, όπως είδαμε στην περίπτωση της Ικαρίας. Σίγουρα αυτά τα στοιχεία παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας.

ΕΙΠΕ
Τα πράγματα που κάνεις εσύ δεν ασκούν επιρροή μόνο στους φίλους σου, αλλά και στους φίλους των φίλων των φίλων σου. Μεταδοτική δύναμη εκτός από την ευτυχία έχουν το κάπνισμα, το αλκοόλ και η παχυσαρκία.

«Ευτυχώς η Αμερική αλλάζει»
ΕΝΤΟΠΙΣΑΜΕ τον Νικόλα Χρηστάκη στο ξενοδοχείο του στη Νέα Υόρκη, λίγες ώρες πριν πάει στην εκδήλωση του περιοδικού «Τime» για τα 100 πρόσωπα που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. «Μάλλον δεν θα είναι όλοι εκεί. Εξάλλου κάποιοι από αυτούς είναι στη φυλακή», λέει με χιούμορ από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. «Έχω ακούσει ότι θα είναι η Μισέλ Ομπάμα», προσθέτει. Όταν ρωτάμε, εάν η Αμερική αλλάζει πρόσωπο μετά την εκλογή τού Ομπάμα είναι κατηγορηματικός: «Βέβαια και κατά τη δική μου άποψη ευτυχώς. Τα τελευταία οκτώ χρόνια αυτή η χώρα είχε εγκαταλείψει τις αρχές της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσώπευαν για πολλές δεκαετίες ένα σύνολο ιδεών για την ανεξαρτησία, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.λπ.», λέει. Ο Έλληνας καθηγητής του Χάρβαρντ επισημαίνει ότι την οκταετία του Μπους οι ΗΠΑ έχασαν το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο. «Και μιας και μιλάμε για επιρροή, θα λέγαμε ότι η δική μας επιρροή στον υπόλοιπο κόσμο μειώθηκε εκείνη την περίοδο», καταλήγει.